Türkiye’deki Bir Sonraki Felaket: Volkanik Patlamaları

Bugün yemek yerken bir şeyler izlemek için YouTube’u açtım. Karşıma çok sevdiğim bir kanalın yeni videosu geldi. Dikkatimi çekmişti zira günlerdir bu konu üzerine hem trajikomik şakalar yapıyordum hem de endişeleniyordum. Konu başlıktan da anladığınız üzere yanardağlar. Ben videoyu izlemeden önce Türkiye sınırları içerisinde sadece bir tane yanardağ olduğunu ve onun da aktif olmadığını sanıyordum. Meğerse tamamen bir yanlışmış. Gelin en baştan konuyu anlayarak başlayalım.

Nedir bu volkan?

Volkan, magma kökenli lavların dışarıya çıkmasını sağlayan, yerkabuğunda oluşmuş bir kırık ya da açıklıktır.

Nerden çıkıyor bu volkanlar?

Dünyadaki pek çok volkan, tektonik levhalar arasında; levhaların birbirinden uzaklaştığı yerlerde ve bir levhanın diğerinin altına daldığı dalma-batma bölgelerinde bulunmaktadır. Bazı volkanlar ise sıcak nokta dediğimiz bölgelerde oluşmaktadır. — TurkVolc

4 çeşit volkan türü vardır.

Bunlardan birincisi, Volkanik Bölgelerdir. Volkanik bölgeler,b üyük alanlarda çok sayıda küçük volkanik koniden oluşur. Her bir koni tek bir püskürmeyle oluşur ve normalde tekrar püskürmez ama aynı bölge içerisinde herhangi bir yerde yeni püskürmeler olabilir. Her bir püskürme genellikle oldukça küçüktür ve yerel tefra geri düşmeleri ve lav akıntıları oluşturur.

İkinci olan ve bizim genelde aklımıza yanardağ dediğimizde gelen tür Konik Volkanlar. Konik volkanlar, stratovolkanlar gibi, normalde binlerce yıl içinde tekrar tekrar aktif hale gelen bir volkan ağzı etrafında biriken volkanik ürünlerden oluşur. Stratovolkanlar, dik yamaçlara sahip olup çok büyük olabilir ve farklı lavlar ve tefra tabakalarından oluşabilir.

Üçüncü türümüz ise büyük püskürmeler sonucu magma odasının boşalması ve boşalan yere volkanın çökmesi sonucu olan Kalderalar. Kalderalar, genellikle büyük püskürmelerle ilişkilidir. Bazı kalderalarda çöken bölgede göller veya yeni volkanik koniler varken bazıları yeni volkanik ürünlerle büyük ölçüde örtülmüştür.

Son olarak Kalkan Volkanları var. Çoğunlukla düşük eğim açılı, büyük volkanlardır. Ardışık püskürmelerle akmaya başlayan lav tabakalarının üst üste birikmesiyle oluşur. Kalkan volkanlardaki lav, konik volkanlardaki ve kalderalardaki lavdan daha akışkan olma eğiliminde ve bileşimi açısından da genellikle bazaltiktir. Bu akışkan lavlar, daha uzak mesafelere kadar ulaşabilir ve bazen volkan yamaçlarındaki açılmalardan püskürebilir.

​​Bu türlerin hepsinden toplam, güncel dünya volkan listesine göre dünyada 1432 adet volkan bulunmakta.

Volkanların aktif olup olmadığı son 10.000 yıl içerisinde patlayıp patlamadığına göre belirlenmekte, eğer patladıysa o volkan aktiftir. İnsani bakış açısıyla bakıldığında ne kadar uzun gözükse de aslında jeolojik olarak pek de uzun değil hatta tam tersine oldukça kısa.

Türkiye’de tam 15 adet volkan vardır. Ne kadar fazla aslında değil mi? Üstelik bu 15 adet volkanın 10 tanesi aktif 4 tanesi aktif olması olası yani bilimsel bir veri olmasa da 10 bin yıl içerisinde patlamış olması tahmin ediliyor. 1 tanesi ise aktif değil, o bir tane dediğimiz de Kapadokya.

Aktif olanlar: Acıgöl-Nevşehir, Ağrı veya Ararat, Erciyes Dağı, Göllü Dağı, Hasan Dağı, Karaca Dağ, Karapınar volkanik alanı, Kula, Nemrut Dağı, Tendürek Dağı.

Aktif olması olası olanlar: Girekol Tepe, Gölcük, Kars Platosu, Süphan Dağı

Aslında ne kadar korkunç değil mi? 10 adet aktif volkanla uyuyoruz her gece Size daha korkuncunu söyleyeyim mi? 2100 yılına kadar Türkiye’de 1 adet volkanın patlama ihtimali %70!!!

Yani yüksek ihtimalle ben, bunu okuyan kişi ve o güne kadar hayatta kalmayı başarmış kişiler bu patlamaya şahit olacağız.

Türkiye’de en son 1840 yılında Ağrı dağı patladı ve 1900 civarı insan öldü. O zamanın nüfusuyla oranladığımızda bu sayı korkunç. Günümüzde ise 2 milyondan fazla insan Ağrı dağının 100 kilometre etrafında bulunuyor. Ayrıca Ağrı dağının patlaması sonucunda sadece Türkiye değil komşumuz olan Ermenistan, Azerbaycan ve İran da bu patlamadan etkilenecek. Yani yarı-global bir problem ortaya çıkacak.

Bu sadece biri için geçerli ama geri kalanları incelendiğinde hangisi patlarsa patlasın 1 milyondan fazla kişi etkilenecek.

O kadar oranın, sayısının ve ihtimalin ardından son olarak tek sorum şu:

Aldığımız bir önlem var mı?

Cevabı size bırakmadan önce, belki bu konudaki bütün bilgi eksikliğimiz coğrafya derslerinde bu konuların “Gerçek Dışı”mışçasına anlatılıp sadece sınavda çıkacak konuymuş gibi bakmamız. Belki de biraz daha gerçek olduğunu hatırlamamız gerekli.

Bahsettiğim Video:https://www.youtube.com/watch?v=9-CUv0ILeHo

Bu yazıyı yazarken yardım aldığım ve sizin de kesinlikle incelemenizi tavsiye ettiğim site: https://tr.turkvolc.com/volcanoes-1

Umarım 2022 yanardağları sevmez ve onları patlatmaz…

​